Sykurskattur

Hugtakið að skattleggja óæskilega vöru fyrir þjóðfélag er mjög vel þekkt hugtak í hagfræðinni. Skattlagning á gróðurhúsalofttegundir, áfengi og eldsneyti eru flestir meðvitaðir um. Dæmi eru um skattlagningu sykurs s.s. hjá dönum sem skattleggja sykur til að neyslustýra þeirri óæskilegu hegðun sem felst í miklu sykuráti. Ég trúi því varla að nokkur aðili ætli að halda því fram að meðalsykurneysla íslendinga leiði ekki af sér heilsufarsvandamál.

Ég sé fyrir mér að skattlagning framtíðarinnar hvort sem hún kemur frá hægri eða vinstri felist einmitt í sköttum á óæskilegri hegðun s.s. mengun og vörur sem valda samfélagi kostnaði. Mikil neysla á sætum og feitum mat er mikið heilsufarsvandamál í hinum vestræna heimi og er Ísland þar engin undantekning. Víða er t.d. farið að setja strangari reglur um feitan mat á matseðlum veitingastaða og er það engin furða. Það væri eðlilegt að stýra neyslu þessarar óhollustu, það er ekki eins og að fólk viti ekki að þetta sé óhollt fæði en samt er henni neytt sem aldrei fyrr.

Skattur á óæskilega neyslu er líka sanngjarnari skattur en flatur skattur á alla þar sem fólk hefur yfirleitt val hvort það þurfi að borga óæskilega neysluskattin þ.e. það getur valið á milli vara sem eru skattlagðar og þeirra sem eru ekki skattlagðar s.s. að drekka ávaxtasafi, mjólk eða vatn í staðinn fyrir sykraðan gosdrykk. Þá borga þeir skatt sem valda þjóðfélaginu kostnaði en ekki hinir sem valda ekki kostnaði.

Ég styð Ögmund heilshugar með sykurskatt.

Athugasemdir

[Guðjón Magnússon (IP-tala skráð) 18.5.2009 kl. 16:12]

Alveg sammála þér.....

[Snorri Hrafn Guðmundsson, 18.5.2009 kl. 17:07]

Sammála því. Eina sem setur smá strik í reikninginn er að velta ákveðinna fyrirtækja dregst saman í kjölfarið sem getur aukið atvinnuleysi, en þau verða hreinlega að bregðast við því með heilsusamlegri vörum.

Verður bjórframleiðsla til útflutnings undanþegin þessum skatti?

[Róbert Björnsson, 20.5.2009 kl. 02:10]

Kannski er ég bara búinn að vera alltof lengi í Ameríku en ég á afskaplega erfitt með að sætta mig við neyslustýringu og það að láta ríkið segja mér hvað ég má náðursamlegast láta ofan í mig.  Forsjárhyggja fer afskaplega í taugarnar á mér.  Hvar endar þetta eiginlega...þarf maður kannski að kaupa kókið sitt hjá ÁTVR og þarf maður að sýna skilríki og vera orðinn 21 árs?

Er matvara ekki nógu andskoti dýr á landinu eins og er þó það sé ekki þrengt ennþá meira að heimilum landsins með þessu rugli?  Fólk mun halda áfram að drekka Coke eftir sem áður þrátt fyrir óréttláta skattpíningu.

Þar að auki eru forsendurnar fyrir þessu útspili Ögmundar furðulegar því hann nefndi sérstaklega að ástæðan fyrir þessu væri aðallega bág tannheilsa íslenskra barna.  Samt ætlar hann ekki að eyrnamerkja þessar skatttekjur til þess að niðurgreiða tannlækningar og ekki stendur til að taka aftur upp flúor-skolun í grunnskólunum.  Þar að auki hafa tannlæknar bent á að það er ekki sykur per se sem skemmir tennurnar heldur sýran í gosinu sem er engu minni í sykurlausum gosdrykkjum.  Forsendurnar eru því tóm þvæla. 

Offituvandamálið er hins vegar allt annað mál en það var ekki nefnt sem ástæða þessarar skattheimtu.  Þá má benda á að þó svo gosdrykkja sé vissulega fitandi þá má segja það sama um mikla mjólkur-neyslu auk þess sem það er hvorki náttúrulegt né hollt fyrir fullorðið fólk að drekka mjólk í miklu mæli.  Mér þykir því svolítið skrítið að ríkið skuli niðurgreiða mjólkurvörur á sama tíma og stendur til að skattleggja gos sérstaklega.  Og hvað með ávaxtasykurinn (frúktósann) í safa-drykkjum sem að auki eru slæmir fyrir tennur vegna hás sýrustigs??

Ég er ekki alveg að skilja þennan vinstri-græna þankagang...með fullri virðingu fyrir Ögmundi, sem ég hef alltaf borið virðingu fyrir sem góðum verkalýðs og félagsmálaleiðtoga...en ég skil ekki hvað hann er að gera í heilbrigðisráðuneytinu. 

[Steinn Hafliðason, 20.5.2009 kl. 09:40]

Sæll Róbert og velkominn til landsins

Hugmyndin á bakvið skatta á neyslu, vörur, úrgang og annað sem veldur samfélaginu kostnaði er að láta þann sem veldur kostnaðinum borga hluta af honum en ekki almennan borgara sem á enga sök.

Útfærslan á slíkum skatti er tæknilegt úrvinnsluatriði en ég hef ekki heyrt hugmyndir að takmarka aðgengi að kóki eða öðrum sykruðum drykkjum með því að færa það í ÁTVR þó að það sé athyglisverð hugmynd

Hvað varðar forsendur Ögmundar þá er ég sammála þér að þetta á meira skylt við offituvandamál en tannheilsu. Það leysir ekki tannheilsu barna né eykur eftirlit þó svo að fleiri krónur komi í kassa ríkissjóðs nema annað af tvennu gerist það er að eftirlit með tannheilsu verði aukið eða það dragi mikið úr sykurneyslu. Það fyrra hef ég ekki heyrt heilbrigðistráðherra tala um og efast um stórkostleg áhrif þess síðarnefnda þó að þau gætu orðið einhver nema skatturinn verði þeim mun hærri.

Þar sem offita er stórt heilbrigðisvandamál sem hefur gríðarleg fjárútlát og fyrir samfélagið finnst mér allra athygli vert að skoða neysluskatta á óhollar vörur bæði sem skattheimtu og sem neyslustýringu.

[Róbert Björnsson, 20.5.2009 kl. 15:05]

Sæll aftur Steinn og takk - gott að vera kominn heim.

Ég skil svosem alveg hugmyndina á bakvið neyslustýringuna og vissulega er góðra gjalda vert að stjórnvöld reyni með einhverju móti að taka á offitu-faraldrinum - en mér finnst þetta samt ekki vera rétta leiðin.

Það eru nú ekki eingöngu offitusjúklingar með ónýtar tennur sem drekka kók og mér finnst skrítið að það eigi að refsa fólki sem drekkur kók í hófi og hugsar um eigin heilsu vegna þess að aðrir kunna sér ekki hóf og drekka of mikið gos.  Af hverju á sá granni að borga meira fyrir sitt kók til þess að koma í veg fyrir að sá feiti hafi efni á að fara sér að voða með kók-drykkju?  Væri þá ekki bara nær að vikta fólk við afgreiðslukassann og banna þeim sem eru yfir 100 kílóum að kaupa meira en eina flösku?

Annars er það versta við forsjárhyggjuna það að matið á því hvað telst "þjóðhagslega óæskileg hegðun" hlýtur alltaf að vera mjög umdeilanlegt.  Er t.d. þjóðhagslega óæskilegt að blogga og gagnrýna yfirvaldið? (minni á hugmyndir Steingríms J. um "net-lögreglu")  Nú eða á að banna sjónvarpsgláp á fimmtudögum, ákveða hvaða bækur við megum lesa, setja síur á vefinn til að takmarka aðgang að klámi og óæskilegum erlendum fréttasíðum?  Eða verða sett lög  um að hver einasti íslendingur verði að mæta í messu a.m.k. einu sinni í mánuði?

Þessi dæmi hljóma auðvitað öll fáránleg og öfgakennd en þegar við leyfum forsjárhyggjunni að byrja að grassera þá vitum við svosem ekki hvert hún leiðir.  Sem sjálfráða einstaklingar í "frjálsu landi" hljótum við að gera þá kröfu að fá að ráða okkar neyslu sjálf - það skortir bara á að við lærum að taka ábyrgð á eigin hegðan og að við gerum okkur betur grein fyrir afleiðingum ofneyslu "óhollustu".